47 BOOKS

Troumesnil, Alabastroko Itsasertza, Normandia. Madeleineren etxea amildegi ertzean dago. Baita alkatea ere. Herriko atsorik zaharrena etxetik atera nahi izan zuenetik, alkateak gorriak eta beltzak ikusi ditu. Hedabideak aferari lotu zitzaizkionetik Madeleine ikono bihurtu da, eta labarra, berriz, erromesaldi-tokia. Turistek labarrera jotzen dute segurtasun neurri guztiak gorabehera, eta posizioa horri etekina ateratzeko prest da. Tragedia gertatzen denean, eta lehen hildakoa, Troumesnilen geroa kinka larrian egongo da. Baina oraindik bada iraganaren aztarna bat… Eta Madeleinek laster beteko ditu 91 urte.

Lapurreta txikiengatik epaituak, Honoré, Adrien, Miguel eta Jean presondegiko nekazaritza kolonia batean egonaldi luze batekin zigortu dituzte. Bertan adingabekoak soilik badaude ere, gaztetxo hauek aspaldi galdu zuten euren xalotasuna. Irainak, otzantasuna, errepresioa eta mota guztietako gehiegikeriak ohikoak diraà Baina indarkeriaren eta injustiziaren aurrean, laguntasuna eta elkartasuna ere sortu daiteke. Horrelakoa da bizitza, hain zuzen ere, haurrentzako espetxe batean

Nazioarte mailan ibilbide oparoa eginik, aipu eta sona handiko artista dugu Cristobal. Jaioterriko uhartera itzuli da berrikitan. Sorterrian eraikuntza proiektu indiskriminatuak dira nagusi, higiezinen promotoreak ametsetako paradisu turistikoa egiteko prest daude. Cristobal, berriz, ozeanoaren erdian galdurik den bere laba zati txikia babestu, zaindu eta gordetzeko prest dago. Bere ospea erabili eta erresistentzia plan ezohiko bat abiaraziko du: arte-lan bihurtuko du uharte osoa!Hala ere... artistak bere sorkariaren gaineko kontrola ote du, egiazki?Horixe da Ramirez inspektoreak bere buruari egingo dion galderaren gakoa Cristobal hala-moduzko auto-istripuan hilik aurkitu ondoren.

Natashak 18 urte ditu. Hirira iritsi berri da unibertsitatean ikasteko. Elena eta Ane, bigarren mailako bi ikaslerekin, partekatzen du pisua. Herritik urrun, eta lagun berriekin, erronkaz beteriko bizitza berri bat deskubrituko du Natashak. Egun batean, iraganak, oraina hankaz gora jartzen duen arte. Duela urte eta erdi Natasha bideo sexual batean agertu zen. Bideoa biralizatu eta Natasharen bizitzan eragin izugarria izan zuen. Orain, urte eta erdi beranduago, Julen azaldu da, bideoan harekin agertzen den mutiletako bat. Natasha errealitate dramatiko batean inspiratutako istorioa da, baina modu dibertigarri, poetiko eta argitsuan kontatuta.

Clementineren bizimoduan gauza asko aldatu dira Antoinerekin - hau da, dendari jakintsuarekin - , elkartu zenetik. Hala ere, oraindik ez ditu aurkitu bila zebilen zoriona eta harmonia. Dendara itzuli da, baina Antoineren ordez orain Simon fisikari eta erlezaina dago han. Honen laguntzaz, Clementinek bizitzak eskaintzen dizkion bide guztiak ikusi ahal izango ditu, baina... nola aurkitu bide egokia ?

778. Karlos Handiak, erresuma germaniarren konkistatzaile eta Erromako elizaren babesleak, Marka Hispaniarra ezarri beharra du Pirinioen hegoaldean inperio islamiarraren oldarrari eutsi ahal izateko. Hala, Zaragozara abiatu dira ejertzito frankoak inoiz ezagutu duen errege boteretsuenaren osteak, agindu zitzaion bezala, Hispaniako iparraldeko hiri handiaz jabetzeko. Baina hara heldutakoan, espero ez duena topatuko du erregeak.

778. Karlos Handiak, erresuma germaniarren konkistatzaile eta Erromako elizaren babesleak, Marka Hispaniarra ezarri beharra du Pirinioen hegoaldean inperio islamiarraren oldarrari eutsi ahal izateko. Hala, Zaragozara abiatu dira armada frankoak inoiz ezagutu duen errege boteretsuenaren osteak, agindu zitzaion bezala, Hispaniako iparraldeko hiri handiaz jabetzeko. Baina hara heldutakoan, sarrazenoek traizioa eginda, amorruak bere bizitzako okerrik handiena egitera bultzatuko du Karlos erregea. Konkista itsu eta negargarri baten istorioa da hau, eta Orreagako gudu tragikoarekin amaituko da, baita mito baten sorrerarekin eta garai guztietako abesti epikorik handienarekin ere: la Chanson de Roland edo Errolanen kantua.

1990eko hamarkadaren hasieran, Joe Sacco izeneko komikigile gazte batek Palestinara bidaiatu zuen, eta han bizitakoak komikiaren forma artistikopean dokumentatzea erabaki zuen. Merkatuetan paseoan ibili zen, presoei elkarrizketak egin zizkien, manifestariekin solasean aritu zen, nekazariekin bazkaldu zuen, ospitaleetako gaixoak bisitatu zituen, eta, finean, Gaza eta Zisjordaniako herritarren bizitzan eta kulturan murgildu zen. Esperientzia zirraragarri haren ondorioz sortu zen Palestina, Saccoren aurreneko kazetaritza-lan handia, eta azken urteotan argitaratu den obra politiko eta historikorik onenetakoa. Nobela grafiko hau kazetaritza berriaren oinordekozuzena da, eta komiki-kazetaritza deitutako korrontearen funtsezko pieza: dokumentu etnografiko aparta, garai hartako kronika garratza eta denboran gehiegi luzatzen ari den gatazka bati buruzko ikuspegi ezin pertsonalagoa izateaz gain, zinez liburu baliagarri eta esanguratsua da Ekialde Ertainak geopolitika garaikidean jokatzen duen eta garai hartan jokatzen zuen rola ulertzeko. Palestina Art Spiegelmanen Maus sarituarekin konparatu izan da, Saccoren lan hau trebezia eta distira handiz barneratzen delako sozialki eta politikoki oso delikatua den gai batean, komikigintzaren mugetatik irten gabe. Edizio honek Edward Said idazle, kritikari eta historialari ospetsuak idatzitako hitzaurrea ere badu; hain zuzen ere, Said Ekialde Ertaineko gatazkaren inguruko aditurik errespetatuenetakoa da mundu osoan.

Persepolis-ek Irango iraultza islamikoa kontatzen digu neskatila baten ikuspegitik, bere familian eta herrialdean gertatzen diren aldaketa handiei harrituta begiratzen baitie, berak zapia eramaten ikasi behar duen bitartean. Guztiz pertsonala eta sakonki politikoa, Marjane Satrapiren kontakizun autobiografikoak trebeki aztertzen du zer esan nahi duen gerra eta zapalketa giro batean hazteak.

Umorezko ukitu freskoak eta bere buruarekiko batere konplazentziarik agertzen ez duen zintzotasuna baliatzen ditu Frederik Peetersek kontakizun honetan; itxura xume batez eta buruargitasun erabatekoaz, gai unibertsalak jorratzen ditu: maitasuna, heriotza... Komikia sortu eta hamahiru urtera, zortzi orrialde berri gehitu ditu Peetersek, Pilula urdinak-eko progratonistak gaur egun non diren azaltzeko, eta bi orriko post scriptum bat ere badu edizio berritu honek, paperean inoiz argitaratu gabea. Obra sortu zuelarik, Peetersek garatuta zuen jada trebetasun grafikoa eta kontatzeko gaitasun bikaina, eta Catirekin bizi duen istoriaz hitz egiten du albumean, euren harremana baldintzatuko duen GIBaz eta gainditu beharko dituzten emozio kontraesankorrez: gupida, errukia, pena, erru sentimentua edo maitasun aratz eta aldagaitza? Freskotasuna eta baikortasuna nagusitzen zaizkio ilunari eta fatalismoari, eta gaisotasunaren egunerokoari hurbiltzeko aukera ematen du batere sentzasionalismo edo biktimismo aztarnarik gabe; harrigarria da, bestalde, 27 urteko egile gazteak ûadin hori zuen Frederik Peetersek komikia egin zueneanû agertzen duen heldutasuna. Pilula urdinak komikiak Geneva hiriko Rodolphe Töpfer saria lortu zuen 2001ean; 2002an, Angulemako Komiki Azokaren album hoberenaren Alph’Art sarirako proposatu zuten, eta 2005ean, Bartzelonako Komikiaren Nazioarteko Azokaren atzerriko obra onenaren sarirako.

Dani Fanoren akuiluari esker sortzen da Iñaki G. Holgado marrazkilariarekiko harremana. Elkarlanean egindako lehen lana da Piztia otzanak: Travis amnesikoaren istorioa, suspentsez blaitua eta Xabiroi aldizkarian atalka emana izan ondoren album formatuan argia ikusi zuena.

Valentziako herri txiki batean bizi da Miquel, eta badu zoriontsu izateko behar duena: maite duen familia eta inguruko umeen estimua ekarri dion banatzaile lanpostua litxarreria denda batean. Baina Miquelek amets bat du. Idazle izan nahi du. Sinetsita dago ezin dela idatzi bizitza zirraragarria izan ezean, eta bizimodua aldatzea erabakitzen du; estatuaren zerbitzuko bizkartzaina izateko aurkezten du bere burua. Lehen lanpostuak Euskal Herrira eramango du, non hautetsiek etengabeko zaintza behar duten. Hala, larritasuna, asperdura eta laguntasuna nahasten dituen bizimodu berriari ekingo dio. Harik eta dena azpikoz gora jarriko den arte... Mark Bellido gidoigilearen esperientziaren emaitza da Salto, ETAren berunezko urteetan bizkartzain jardun baitzuen, eta Judith Vanistendael belgikarrak ekarri du marrazkitara. ôAskatasunaz idatzi nahi nuen. Askatasunaz, hitz larritan; edo, hobeto esanda, askatasun faltaz. Ez dakidanez kontatzen nik neuk bizi izan ez dudan zerbait, lau urte eman nituen Euskal Herrian, bizkartzain lanetan, ETAk mehatxatutako politikariak zaintzen, han kokatu nahi bainuen kontakizuna. Askatasuna ez ezik, izena bera ere galdu nuen hanö, azaldu zion Bellidok Enriqueta de la Cruzi, Crónica Popular astekarian.

Narrazioa SU TA GAR rock talde ospetsuaren kanten pasarteetan oinarrituta dago. SU TA GAR taldeak bere ibilbidean zehar transmititu dituen kanpo eta barne borrokak Sua izeneko protagonistak bere egingo ditu, fikzioa, fantasia eta errealitatea uztartzen dituen kontakizunean. Sua gaztea bere bizimoduarekin atsekabetuta dago, baina, hondoa jo ostean, musikarako grinak hauspotuta ilusioa berreskuratuko du. Bere sentipenak askatuko ditu, testuinguru soziopolitiko nahasi batean.

Duela 410 urte burutu zen Logroñoko autodafea, zeinean erre egin baitzuten hainbat euskaldun, sorgintzat akusaturik. Hura ez zen, ordea, bakarra izan: mende batean barrena Inkisizioak segada ikaragarriak egin baitzituen Nafarroan, Erronkaribarretik Amezkoaraino, milaka herritar ehizatuz. Bordeleko Tribunalak, aldi berean, sutan ezarri zuen Lapurdi guztia, sekta satanikoaren aitzakian.

Amaiak telefono dei bat jaso du: hamar urte igaro ostean hiltzat jo dute Eki, itsasoan desagertu zen laguna eta maitalea. Haren arrastoaren atzetik abiatuko da Amaia, bizitzaren eta heriotzaren urek bat egiten duten istorio honetan.